Coronaparagraaf/Nationaal Programma Onderwijs

Impact Covid-19 en coronamaatregelen

2021 was een jaar dat begon met voorzichtig optimisme vanwege het zicht op vaccinaties en het afbouwen van coronamaatregelen, maar het jaar eindigde in een strenge lockdown en zelf een nieuwe schoolsluiting. Hoewel het mbo een groot deel van 2021 'gewoon' les kon geven, was de impact van de maatregelen groot. Ziekteverzuim van zowel personeel als studenten, continue onzekerheid en wijzigingen hebben ervoor gezorgd dat de omstandigheden om goed onderwijs te geven en te volgen zeker niet ideaal waren. De veerkracht die zowel docenten als studenten hebben getoond dit jaar is groot. 

Onderzoek Lessons Learned Coronacrisis

In 2021 heeft ROC Midden Nederland intern onderzoek gedaan naar de impact van Covid-19 op het onderwijs. Hieronder noemen we de belangrijkste bevindingen:

• Studenten geven aan tevreden te zijn over de hoge betrokkenheid van docenten en studentcoaches. Zij waarderen het dat stages, soms alternatief, doorgang konden vinden;

• Studenten zijn minder tevreden over: de onduidelijkheid rondom examinering, wisselende roostering, onduidelijke planning en informatievoorziening, onvoldoende kennis techniek en programma’s bij deel van docenten en studenten en gebruik van veel verschillende systemen en programma’s – ICT ondersteuning;

• Docenten hebben ervaren dat de organisatie/het team wendbaarder en flexibeler was dan ooit en dat zij digitaal vaardiger zijn geworden. Zij zien de potentie van online onderwijs en waarderen experimenten met andere BPV-vormen. Ook online stagebezoeken werden gewaardeerd;

• Docenten zijn minder tevreden over de hogere werkdruk en de verschraling van de docentfunctie. Ze misten de verbondenheid. Er ontstaan grote verschillen in geleverde kwaliteit, er is tijdgebrek en onvoldoende ruimte voor verdieping . Docenten voelen zich handelingsverlegen m.b.t. differentiatie.

• Uit het onderzoek van de Inspectie in september 2021 blijkt dat er forse achterstanden zijn ontstaan in het vmbo op Nederlandse leesvaardigheid en rekenen. Er zijn zorgen over het welbevinden van studenten en de ontwikkeling van vaardigheden die nodig zijn om te leren (motivatie, plannen, samenwerken en aandacht vasthouden). Daarnaast hebben kwetsbare groepen meer achterstanden opgelopen en dus meer aandacht nodig.

Aanbevelingen

Op basis van het onderzoek naar de coronacrisis zijn de volgende aanbevelingen gedaan. Deze aanbevelingen zijn meegenomen in de activiteiten en interventies die de teams in het kader van de NPO-middelen (en uiteraard ook daarbuiten) hebben ondernomen:

• Aandacht voor socialisatie, persoonsvorming en beroepsvorming;

• Creëer veel momenten van sociale interactie, samenwerking, hernieuwde kennismaking etc.;

• Ruime aandacht voor praktijkonderwijs en beroepsvorming;

• Aandacht voor het ‘wennen aan de post-coronatijd’ en het welbevinden van studenten;

• Niveau taal en rekenen bij huidige instroom waarschijnlijk lager: extra focus;

• Extra aandacht voor kwetsbare groepen: studentcoach en supportteams goed in positie brengen;

• Niveauverschillen in de klas: differentiëren en maatwerk;

• Werken met kleine groepen om leerrendementen te vergroten;

• Benutting subsidies Nationaal Programma Onderwijs: inzet van bewezen effectieve inhaalactiviteiten en korte termijn interventies koppelen aan duurzame verbetering onderwijskwaliteit.

PROOFtuin

Om de inzet van de NPO-middelen te monitoren en versterken is de PROOFtuin ingericht. De PROOFtuin bestaat uit twee parallelle trajecten:

Het eerste traject draait om het versterken van 'het onderzoekend vermogen' door gezamenlijke ingezette NPO-middelen te monitoren en evalueren. Hiervoor worden zes bijeenkomsten van twee uur georganiseerd met groepen van 4-6 docenten (PROOFlab). Dit traject wordt door twee PROOFlabs doorlopen. In de eerste bijeenkomst wordt kennisgemaakt en bepalen de deelnemers wat ze willen onderzoeken. In de vijf volgende bijeenkomsten gaan ze aan de slag met het formuleren van de onderzoeksvraag, het verzamelen en beoordelen van data én het interpreteren van de data. Ten slotte maken ze een plan voor het delen van de resultaten met de rest van de organisatie. De bijeenkomsten van de PROOFlabs vinden -waar mogelijk is - tegelijkertijd plaats. Zo kan men ervaringen uitwisselen, met en van elkaar leren.

Het tweede traject draait om het ontwikkelen van kennis over het leren en innoveren in een lerend netwerk. Hiervoor worden zes bijeenkomsten van twee uur georganiseerd met de O&I-medewerkers en docenten uit de PROOFlabs (Overlab). In zes bijeenkomsten van twee uur worden soortgelijke fasen als de PROOFlabs doorlopen. De focus ligt hier echter op het leren van de processen van de PROOFlabs.

De PROOFtuin is opgestart eind 2021 en loopt tot eind 2022. 

Verantwoording NPO-middelen

Proces npo-middelen

De financiële injectie via het NPO is bedoeld om de reeds in gang gezette maatregelen zoals inhaal- en ondersteuningsonderwijs, extra hulp voor de klas en aanpak jeugdwerkloosheid een vervolg te geven. De instellingen krijgen de ruimte en worden geacht zelf te kiezen voor de juiste mix aan effectieve maatregelen.

De subsidie inhaal- en ondersteuningsprogramma’s onderwijs 2020/2021, tijdvakken 1 en 2, én de subsidie extra hulp voor de klas, tijdvak 1, zijn direct aan de colleges toebedeeld. Deze middelen zijn zo snel mogelijk na ontvangst van de beschikking ingezet. 

Reeds in april 2021 is door ROC MN een voorstel geformuleerd om de toedeling van het lumpsum- gedeelte van de NPO-gelden in twee delen intern toe te kennen:

1. Via maatwerk;

2. Via de prijs per student, pps (lumpsum, wel gelabeld).

Het zwaartepunt moet liggen bij het maatwerk, afgestemd op de behoeften. Er is voor gekozen om met een informatiecarrousel voor de directeuren van colleges en diensten zowel informatie te delen als op te halen in het kader van de coronasubsidies en de NPO-gelden. Met deze aanpak kan op een snelle manier probleemgericht worden geïnventariseerd. Hierdoor kunnen de middelen doelgericht op de behoeften worden ingezet, waarbij snelheid is gewenst om de activiteiten met deze beschikbare middelen ook binnen de gestelde periode te kunnen uitvoeren.

Dit heeft geleid tot de volgende stappen:

1. Informatiecarrousel;

2. Aanleveren aanvragen door colleges;

3. Onderwijskundige onderbouwing;

4. Goedkeuring door interne commissie;

5. Uitwerking en uitvoering.

Gezien het korte tijdbestek tussen de planvorming, instemming en indienen van deze rapportage, is er met de OR en Centrale Studenten Raad (CSR) afgesproken dat de formele instemming met de NPO-gelden onderdeel wordt van de instemming met de begroting. Omdat de rapportage eerder ingediend moet worden, is de afspraak met de OR en CSR gemaakt om hen te betrekken bij het reeds lopende proces om de NPO-gelden in te zetten.

Bestedingsplannen NPO-middelen (inclusief corona-envelop)

De inzet van alle NPO-gelden, subsidies en lumpsum komen bij elkaar in de inventarisatie die naar aanleiding van de informatiecarrousel is gehouden. Ook de 'subsidie Extra begeleiding en nazorg' (EB&N) die in eerste instantie als separaat traject is opgezet, haakt nu aan bij de reeds aangevraagde acties en het proces waarbij de NPO-gelden worden ingezet.

 Het gaat in dit plan uiteindelijk om de volgende gelden:

1. Inhaal- en ondersteuningsprogramma’s onderwijs, 4^e tijdvak (€ 1,2 mln.);

2. Extra hulp voor de klas, 2^e tijdvak (€ 1,8 mln.);

3. Extra begeleiding en nazorg (€ 0,86 mln.);

4. Lumpsum verhoogde instroom 2020-2021 (€ 3,1 mln.);

5. Lumpsum, corona-envelop 2021 (€ 1,9 mln.);

6. Lumpsum, corona-envelop 2022 (€ 5,95 mln.).

Verder is voor de 'subsidie nazorg mbo' in december 2021 een aanvraag ingediend. De activiteiten vallen allemaal binnen de periode van anderhalf jaar van augustus 2021 tot en met december 2022, uitgezonderd een enkele activiteit die net voor de zomervakantie 2021 is opgestart. Een groot deel van de activiteiten zijn bedoeld voor het schooljaar 2021-2022. Daarnaast is er een aantal activiteiten die nog in 2021 (aug-dec) wordt uitgevoerd. Een kleiner deel van de activiteiten vindt plaats in het kalenderjaar 2022 of gedurende de gehele periode van anderhalf jaar. Uit de inventarisatie is uiteindelijk een toekenning van activiteiten ontstaan, waar de volgende verdeling uit is voortgekomen:

Toekenning npo-middelen (oorspronkelijk)

De plannen zijn rond de zomervakantie opgesteld. Bij het opstarten van het schooljaar en gedurende de eerste maanden hebben de veranderende omstandigheden (o.a. de geldende coronamaatregelen, de behoefte van de studenten, beschikbaarheid juiste docenten) gedurende de start en uitvoering van de sommige activiteiten geleid tot bijstellingen. De bijgestelde planning heeft geleid tot onderstaande verdeling. Op basis van voortschrijdend inzicht is een aantal activiteiten vervallen, gewijzigd, vervangen of toegevoegd. Ook is de inzet op activiteiten voor de 'subsidie extra begeleiding & nazorg' inmiddels aan dit overzicht toegevoegd (thema 4).

Bijgestelde toekenning npo-middelen

Voortgang NPO-activiteiten

Ook in 2021 stond het onderwijs voor een groot deel in het teken van corona. Dit betekende opnieuw online onderwijs. Wel is er gericht gewerkt aan de weg uit de crisis. Dit in samenhang met de strategische pijlers uit de strategie. De ervaring die we gedurende de pandemie opdeden, zie je ook deels terug in onze strategie:

• Sociale ontmoetingen zijn de basis voor leren. Elkaar fysiek ontmoeten is cruciaal, maar een deel van het leerproces kan prima gefaciliteerd worden door online leren;

• Kleinere en homogene groepen (groepen op basis van dezelfde leerbehoefte) bieden mogelijk kansen voor het verhogen van het leerrendement;

• We gaan voor de optimale mix van 'blended onderwijs' (combinatie van fysiek en online onderwijs) en leren van onze ervaringen met online onderwijs.

• We willen sturen op leerrendement en minder op het behalen van de 1000-urennorm;

• We zetten in op doorlopende leerlijnen vanaf het vmbo/vo tot hbo om te zorgen voor een zo goed mogelijke doorstroom, ook als corona hier impact op lijkt te hebben.

De teams zijn hierbij aan zet. Het management faciliteert de experimenteerruimte. Daarbij is het belangrijk om met elkaar het gesprek te blijven voeren over de koers en de thema’s die urgent zijn voor het realiseren van de doelen. In de tweede helft van 2021 was fysiek onderwijs weer mogelijk. Bij de start van het schooljaar merkten we dat studenten weer moesten wennen aan de structuur van de dagen. Andere studenten ontmoeten op school was prettig, maar leidde soms ook tot spanningen. Studenten moesten weer leren om met elkaar om te gaan. 

Van de corona-envelop 2021 van € 1,9 mln. is voor een bedrag van € 1,5 mln. aan aanvragen goedgekeurd. Ten behoeve van deze activiteiten is ongeveer de helft gerealiseerd. € 1,1 mln. gaat naar het resultaat. In 2022 zal dit worden toegevoegd aan de te besteden NPO-middelen.

Realisatie corona-envelop 2021

Niet ingezette npo-middelen

Vooruitblik corona-activiteiten 2022

Met het opstellen van de plannen in september 2021 is de corona-envelop 2022 volledig toegekend aan activiteiten die de colleges voornemens zijn uit te voeren. Daarnaast zal een aantal activiteiten die in 2021 stonden gepland, eveneens in het eerste half jaar van 2022 worden uitgevoerd. Er staan geen activiteiten gepland die de looptijd van NPO-gelden (t/m dec 2022) overschrijden.

Beschikbaar voor maatwerk (inclusief corona-envelop) in 2022

In januari 2022 is opnieuw een informatiecarrousel opgestart, waarbij colleges en diensten aanvragen kunnen indienen voor NPO-activiteiten. Studentenwelzijn (thema 2) is het focuspunt voor deze tweede aanvraagronde. Er is ook afgesproken om de studenten zelf zoveel mogelijk te betrekken bij deze aanvraag.

Voor al deze activiteiten in het kader van NPO-maatwerk (de aanvraagrondes) is een bedrag van € 10,1 mln. beschikbaar. Wanneer daar de twee subsidies voor de aanpak van jeugdwerkloosheid bij worden opgeteld, dan komt het totaalbedrag aan NPO-middelen voor 2022 op € 11,2 mln., onder voorbehoud dat ook de 'subsidie Nazorg mbo' wordt goedgekeurd.

Totaal beschikbare npo-middelen in 2022