Belofte: We doen er alles aan om ervoor te zorgen dat iedere student zich optimaal kan ontwikkelen

Conclusie

Om de belofte ‘Wij doen er alles aan om ervoor te zorgen dat iedere student zich optimaal kan ontwikkelen’ waar te maken, hebben we de afgelopen twee jaar ingezet op 'Passend Onderwijzen en Passend Ondersteunen' voor al onze studenten. Er zijn grote stappen gezet in passend ondersteunen in de vorm van een nieuwe begeleidingsstructuur. Hierdoor werken  alle onderwijsteams in 2021 met supportteams. Ook is het Studie-en loopbaancentrum (SLC) getransformeerd tot het Centrum voor Studentontwikkeling. Op het gebied van 'passend onderwijzen in de klas' is er in 2021 ingezet op leiderschap, omdat dit cruciaal is voor de beweging naar passend onderwijzen in ons organisatie. Voor managers en teams is een uitgebreide toolbox ontwikkeld en passend onderwijzen en ondersteunen heeft een prominente plek gehad in de professionaliseringsactiviteiten. Tot slot is er in 2021 een nieuwe taalbeleidsvisie ontwikkeld. Daaropvolgend zijn verschillende pilots gestart in de colleges. Taal blijkt voor alle niveaus een cruciale factor voor Studentsucces en vraagt om extra aandacht passend bij onze verschillende doelgroepen. 

Passend onderwijzen

De speerpunten van de belofte ‘Wij doen er alles aan om ervoor te zorgen dat iedere student zich optimaal kan ontwikkelen’ komen één op één overeen met de uitgangspunten van het programma Studentsucces. Eind 2019 is de visie ‘Passend Onderwijzen en Ondersteunen voor Studentsucces’ vastgesteld en de daarop gebaseerde nieuwe begeleidingsstructuur ingericht. Bepalend in de visie is de inzet op het realiseren van ‘gewoon goed onderwijs’ waardoor 80% van onze studenten tot succes kan komen. Dat doen we door ons te richten op hun onderwijsbehoeften. Voor studenten die extra ondersteuning nodig hebben, organiseren we interventies die in een groep of individueel kunnen plaatsvinden. 

In 2021 is er veel aandacht geweest voor de invoering van Passend Onderwijzen (PO) in de onderwijsteams. Hierbij is de  leiderschapsrol van de manager cruciaal. Er zijn daarom verschillende instrumenten ontwikkeld voor de manager om leiding te kunnen geven aan Passend Onderwijzen:

• Een video over hoe je de 7 uitgangspunten van PO kan toepassen in het onderwijs;

• Een roadmap Passend Onderwijzen, Passend Ondersteunen voor onderwijsmanagers en supportteam: een visuele weergave van wat in elke periode van belang is bij Passend Onderwijzen en Passend Ondersteunen;

• Een jaaroverzicht Leidinggeven aan Passend Onderwijzen: welke fasen en ondersteuning horen daarbij?;

• Een scan Passend Onderwijzen waarbij de docent inzichtelijk kan maken waar hij/zij staat ten aanzien van Passend Onderwijzen. Deze scan kan ook dienen als kijkwijzer in de klas bij intervisie;

• Een Teamplan Passend Onderwijzen die je als team op basis van de scans kunt invullen. Waar staan we nu als team? Wat heeft onze aandacht dit jaar? Waarop zouden we op willen we professionaliseren?;

• De Game Passend Onderwijzen: een ontspannen en laagdrempelige manier om op Passend Onderwijzen te bespreken in het team a.d.h.v. casuïstiek.

Op deze manier kan het onderwijsteam het gesprek gaan voeren over waar ze staan en waar ze naar toe willen bewegen.

In 2021 is veel ingezet op professionalisering op het gebied van Passend Onderwijzen en Passend Ondersteunen. Zie hiervoor de beschrijving bij de belofte 'we zorgen ervoor dat onze medewerkers Studentsucces waar kunnen maken' [link naar belofte invoegen]

Passend ondersteunen

De nieuwe begeleidingsstructuur ondersteunt Passend Onderwijzen. Opleidingen gaan werken met multidisciplinaire supportteams waarin die expertise , instroom, verzuim en hulpverlening worden gebundeld. 

• • In september 2020 is, na uitvoerige en zorgvuldige voorbereiding, zijn de eerste colleges (11) van start gegaan met de nieuwe begeleidingsstructuur. Dit houdt in dat deze colleges één of meerdere supportteams hebben ingesteld en ingericht. En dat deze volgens de nieuwe systematiek werken. De supportteams worden hierin ondersteund door het Programmateam Passend Onderwijzen en Passend Ondersteunen, een scholingstraject vanuit de ROC Academie en externe coaches.

  • In 2021 is de tweede groep colleges gestart met de supportteams. Zij worden op dezelfde wijze begeleid als de eerste groep. Voor alle colleges geldt dat er in 2021 extra aandacht was voor de rol van de supportteams ten opzichte van de manager en het opleidingsteam. Er is afgesproken dat deze samenwerken in een driehoek vanuit verschillende verantwoordelijkheden: de manager als initiator, het opleidingsteam als uitvoerder en het supportteam als ondersteuner/ facilitator.

  • In 2020 is een nieuwe aanpak verzuim gerealiseerd. Dit is een uitwerking van de nieuwe begeleidingsstructuur. In de supportteams zijn 'experts aanpak veelvuldig verzuim' aangesteld die de opleidingsteams ondersteunen bij het voorkomen van verzuim. Dit doen zij door in te zetten op Passend Onderwijzen. Ook ondersteunen deze experts studenten die veelvuldig en complex verzuimgedrag laten zien. De experts werken nauw samen met leerplicht RMC.

  • De aanpak verzuim is in 2021 geëvalueerd met de eerste groep supportteams. Uit de evaluatie blijkt dat de visie en beleidsafspraken op een goede manier richting geven en helpen bij een betere aanpak van verzuim.  Door corona is het echter lastig om dit kwantitatief te onderzoeken, omdat in die periode de registratie van verzuim tijdelijk wettelijk werd stopgezet. Wat we wel hebben kunnen meten, is het aantal vrijwillige verzuimmeldingen door studentcoaches. Deze is duidelijk omhoog  gegaan (van 152 naar 658 meldingen), waaruit blijkt dat studentcoaches actiever omgaan met studenten die verzuimen en eerder in actie komen.

  • Externe partners zoals Buurtteam en Leerplicht/ RMC zijn nadrukkelijk meegenomen in de nieuwe werkwijze die voortvloeit uit de begeleidingsstructuur.

  • Per schooljaar 2021-2022 is de transitie van het Studie-en loopbaancentrum (SLC) voltooid en gaat deze afdeling verder onder de naam Centrum voor Studentontwikkeling (CvS). Het team is versterkt met experts Leren en Gedrag die kennis hebben die aanvullend is op de expertise van de supportteams. 

Taalbeleid en anderstaligen

ROC Midden Nederland heeft jarenlang ervaring met mbo-opleidingen waarin taalontwikkeling wordt gecombineerd met het leren van een beroep. Het gaat hier om zogenaamde Geïntegreerde Trajecten waarin anderstaligen met inzet van participatiegelden naast individuele begeleiding, extra lessen Nederlands, rekenen en studievaardigheden krijgen. Ook biedt ROC Midden Nederland al jaren schakeltrajecten aan voor anderstalige studenten die willen doorstromen naar een opleiding op mbo- of hbo-niveau. Omdat de laatste jaren is gebleken dat steeds meer Nederlandstalige studenten ook belemmeringen ondervinden in ons onderwijs door een lage taalvaardigheid, is de aandacht voor taalontwikkeling in 2021 uitgebreid naar deze laatste doelgroep. 

Dit is opgenomen in een adviesnotitie over het versterken van het aanbod op mbo-niveau 1 en 2, en is van belang geweest bij de ontwikkeling van ons taalbeleid. In 2021 is in samenwerking met het ITTA (Instituut Toegepaste Taalwetenschappen van de Universiteit Amsterdam) door directeuren, taaldocenten, managers en ontwikkelaars een taalbeleidsvisie en taalbeleid ontwikkeld. Dit taalbeleid sluit aan bij onze beweging van Passend Onderwijzen: we spreken van Passend Taalonderwijzen. Het cluster Vitaliteit en de Tech Campus in Nieuwegein voeren op dit moment innovatieprogramma’s uit om vanuit dit taalbeleid te komen tot goed taalonderwijs. De opbrengst van deze programma’s wordt ROC-breed gedeeld, zodat ook andere colleges hiervan kunnen leren.

Bij het cluster Vitaliteit zijn eind 2021 bijvoorbeeld twee taalkwartiermakers aangesteld. Zij hebben de opdracht gekregen om het bewustzijn (en de vaardigheden) over beroepsgericht taalonderwijs onder docenten te stimuleren. Ook richten zij zich op het versterken van het lerend vermogen tussen de afdelingen en colleges.

De nieuwe Wet op de Inburgering was aanleiding om ook ons beleid en onderwijsaanbod rond nieuwkomers nog eens goed onder de loep te nemen. Na meer ervaring te hebben opgedaan met deze nieuwe wet, hebben we koers bepaald. Centraal staat het leveren van een bijdrage aan de regionale ambities rond taalontwikkeling en participatie van inburgeraars. 

Effect op studenten - Positief leerklimaat

Een positief leerklimaat is een belangrijke voorwaarde voor Studentsucces. Of studenten daadwerkelijk een positief leerklimaat ervaren, valt op te maken uit enkele scores uit de JOB-monitor. In 2021 zijn geen nieuwe JOB-resultaten beschikbaar. Uit de JOB-monitor 2020 blijkt dat studenten zich gemiddeld genomen veilig voelen op onze school en positief zijn over de sfeer binnen hun opleiding. De cijfers uit de JOB-monitor liggen boven onze eigen norm en zijn gelijk aan het landelijk gemiddelde, maar we streven natuurlijk altijd naar een hogere score omdat het welbevinden van studenten een belangrijke voorwaarde is om te leren.

Job-monitor 2020 - sfeer en veiligheid

Voorkomen schooluitval

Een ander belangrijk effect van onze inspanningen op studentsucces is het voorkomen en terugdringen van voortijdig schoolverlaten (vsv). We vinden het belangrijk dat zoveel mogelijk studenten het onderwijs gekwalificeerd verlaten. Binnen ROC Midden Nederland zetten we in op een preventieve aanpak met een aantal specifieke maatregelen. Naast het verzorgen van goed en doelmatig onderwijs, hebben we ook in 2021 gewerkt aan het verbeteren van de overstap vo-mbo, het signaleren en terugdringen van verzuim, loopbaanoriëntatie- en begeleiding, de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt en het bieden van extra ondersteuning, aandacht en begeleiding aan studenten die dat nodig hebben.

Daarnaast werken we samen met partners uit de regio Utrecht en Amersfoort (vo, mbo, gemeenten, partners in de zorg en vanuit de arbeidsmarkt) om vsv te bestrijden en een sluitend vangnet te bieden voor jongeren in een kwetsbare positie. We zijn partner van het regionale vsv- programma 'SchoolWerkt' in RMC-regio Utrecht en voeren samen met de contactgemeente Amersfoort de programmaregie over het regionale vsv-programma in de RMC-regio Eem & Vallei. Met deze regionale samenwerking kunnen we blijven vernieuwen en zorgen voor een sluitend en een passend aanbod dat onze studenten ten goede komt. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking rond studentondersteuning. Dat heeft in 2021 geleid tot het opzetten van een regionaal expertisecentrum over studentondersteuning waar (complexe) vraagstukken rondom studentondersteuning worden behandeld. Andere voorbeelden zijn de realisatie van een pilot  taalondersteuning voor studenten van de opleiding servicemedewerker en het bieden van extra begeleiding, aandacht en ondersteuning aan studenten die dreigen uit te vallen en/of kampen met gestapelde problematiek (o.a. pluscoachingstrajecten).

VSV-cijfers 

Deze maatregelen en de regionale samenwerking hebben de afgelopen jaren tot een daling van het aantal voortijdig schoolverlaters geleid. Hoewel we deze daling voor de Entree vasthouden, neemt in het schooljaar 2020-2021 het aantal vsv’ers weer toe. Van alle studenten tot 23 jaar verlieten 791 studenten het onderwijs zonder startkwalificatie (5,36%), ten opzichte van 738 het jaar daarvoor (4,98%). De meeste vsv’ers volgen een mbo-niveau 2 of een niveau 4-opleiding. De sterkste stijging vindt plaats op niveau-2 en -3. De toename van het aantal vsv’ers is ook  landelijk zichtbaar. Zowel in het voorgezet onderwijs als in het mbo stijgt het aantal voortijdig schoolverlaters. Tegelijkertijd blijkt uit onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de mbo-instellingen uit de G4, dat zo'n 20% van de vsv'ers op korte termijn terugkeert in het onderwijs.

De oorzaak van de stijging van het aantal vsv'ers is niet eenduidig. Zo kan de stijging verband houden met de aantrekkelijkheid van de arbeidsmarkt, met verkeerde studiekeuzes als gevolg van online voorlichting in tijden van corona en/of met een daling van het studentenwelzijn gedurende de coronapandemie. Deze resultaten vragen onverminderde aandacht voor preventie en vroegtijdig signalering. We zullen daarom blijven werken aan onze kennis en ondersteuningsstructuur, om vsv op alle niveaus te voorkomen en terug te dringen.

VSV-cijfers DUO schooljaren 2017 t/m 2019-2020 definitief, 2020-2021 voorlopig